عزت نفس و کیفیت زندگی ما، حکایت مرغ و تخم مرغ

عزت نفس یا حرمت نفس و کیفیت زندگی ما

در سراسر دنیا یک حقیقت بیدار کننده وجود دارد و آن این است که نه تنها یک فرد با کمبود عزت نفس نمی‌تواند به توانایی‌هایی کامل خود دست پیدا کرده و آن‌ها را درک کند بلکه یک جامعه‌ای که اعضای آن به خود و یکدیگر احترام نمی‌گزارند و به یکدیگر اعتماد ندارند و خلاصه عزت نفس کافی ندارند نمی‌تواند به پتانسیلی که دارد دست یافته و آن را محقق کند.

اما سوال بزرگ این است که آیا فقط حرمت نفس است که زندگی ما را شکل می‌دهد یا ما نیز آنرا را شکل میدهیم؟

آیا عزت نفس ما تنها یک بار در سه سال اول زندگی ما و بر اساس رفتار والدینمان شکل می گیرد و ما ناگزیریم که یک عمر عروسک گردان نقشی باشیم که در کودکی برای ما نوشته شده یا ما هم میتوانیم میزان عزت نفس و در نتیجه سرنوشت خود را تغییر دهیم؟

در این مقاله خواهیم دید که رابطه عزت نفس و کیفیت زندگی و منش ما مشابه رابطه مرغ و تخم مرغ است، از یک سو میزان عزت نفس بر چگونگی رفتار ما تاثیر میگذارد و از سوی دیگر چگونگی رفتار ما بر میزان عزت نفس مان.

در این مقاله به اینکه عزت نفس چیست، چگونه بر زندگی ما تاثیر می‌گذارد و چگونه ما با انتخاب‌های هر روزه‌مان بر آن تاثیر می‌گذاریم خواهیم پرداخت:

عناوین مطالب: 

عوامل کاهش یا افزایش عزت نفس چیست؟

چگونه عزت نفس خود را بالا ببریم؟

عزت نفس تعیین کننده‌ی رفتار ماست یا رفتار ما تعیین کننده‌ی آن؟

چگونه با انتخاب‌های هر روزه حرمت نفس خود را کاهش یا افزایش می دهیم؟

عوامل کاهش یا افزایش عزت نفس چیست؟

این باور درست نیست که گمان کنیم عزت نفس صرفاً استعدادی است که به ما داده شده بلکه یک دارایی است که در طول زمان به دست می‌آید و نشانگر یک دستاورد است. عزت نفس توسط هر دو عوامل بیرونی و درونی تعیین می‌شود

عوامل درونی:

این عوامل توسط خود فرد ایجاد می‌شود و ریشه در افکار، باورها، عادت‌ها و رفتارهای او اعم از تمریناتی که برای کاشت رفتارهای جدید در خودش می‌کند، دارد.

عوامل بیرونی:

این عوامل ریشه در محیط دارد: پیام‌های کلامی و غیرکلامی که فرد از دیگران دریافت می‌کند و شیوه تربیت او توسط خانواده، معلمان، مدرسه و فرهنگ جامعه.

در بسیاری کارهایی که تاکنون انجام شده تلاش بر این بوده که عزت نفس را به عوامل بیرونی و خصوصاً رفتار پدر و مادر در کودکی نسبت دهند. گو اینکه کل عزت نفس انسان و در نتیجه کل زندگی انسان در سه چهار سال اول زندگی او شکل گرفته و فرد محکوم به داشتن سرنوشتی است که از کودکی به واسطه‌ی محیط و رفتار خانواده برای او رقم خورده است. در حالی که

یک فرد می‌تواند با افکارش، رفتارش، به عادتش و خلاصه با سبک رفتار و احساسی که نسبت به خود و محیط دارد هر روز به حرمت نفس خود خنجر بزند و یا بالعکس آن را بالا ببرد.

بازگشت به بالا

چگونه عزت نفس خود را افزایش دهیم؟

در هنگام کار کردن روی عزت نفس باید از دو چیز حذر کنیم اول اینکه گمان کنیم افزایش عزت نفس به سرعت و بدون تلاش به دست می‌آید. و دوم این تصور غلط که سرنوشت هر فرد برای همیشه توسط همان چند سال زندگی او رقم خورده و کاری برای آن نمی‌توان انجام داد.

این دیدگاه‌ها که در فرد ایجاد انفعال ایجاد می‌کنند مانعی در مسیر ما جهت افزایش عزت نفس هستند.

بسیاری مردم توان و قدرت خود را برای رشد و تغییر دست کم می‌گیرند. به طور ضمنی در ذهن آن‌ها این باور وجود دارد که فردا نیز مشابه امروز خواهد بود با همان خصوصیات و قالب‌ها، در همان طرح و نقش. آن‌ها قدرت انتخاب را نمی‌بینند انتخاب‌هایی که هدفمندانه وجود دارند.

آن‌ها به ندرت از این حقیقت آگاه‌اند که به زعم خود چه گام‌هایی می‌توانند برای رشد هوش و نبوغ خود، برای بالا بردن عزت نفس خود و برای به عهده گرفتن مسئولیت زندگی خود بردارند. این باور که آن‌ها بی‌قدرت هستند نهایتاً به یک پیشگویی کام بخش در مسیر خود شکوفایی آن‌ها تبدیل می‌شود.

خود هیپنوتیزم صوتی افزایش عزت نفس

♦ تقویت احساس ارزشمندی و عشق به خویشتن

♦ تقویت احساس رضایت از خود و زندگی

♦ تقویت احساس خوشبختی

♦ تقویت احساس شادی

دانلود خود هیپنوتیزم صوتی عزت نفس

پیشنهاد میکنیم این مقاله را بخوانید: پیش به سوی تحقق اهداف- بخش۲

بازگشت به بالا

عزت نفس تعیین کننده‌ی رفتار ماست یا رفتار ما تعیین کننده‌ی عزت نفس؟

رفتارهای ما مستقیماً بر روی حرمت نفس ما تأثیر می‌گذارد و در یک حلقه‌ی بازخوردی ادامه‌دار قرار می‌گیرد.

رفتار ما عزت نفس‌مان را شکل می‌دهد و عزت نفس ما رفتارمان را

وقتی به فهم خود ایمان داریم

بیشتر به عنوان یک انسان عاقل رفتار می‌کنیم و به این ترتیب خرد بیشتری در رفتارهایمان وارد کرده و بهتر زندگی می‌کنیم. این زندگی بهتر اعتماد ما را نسبت به خرد ما افزایش می‌دهد. بالعکس، اگر من به درایت خود اعتماد نداشته باشم، آگاهی کمتری در فعالیت‌های خود وارد کرده و به لحاظ ذهنی منفعلانه‌تر رفتار می‌کنم و در مشکلات کمتر ایستادگی می‌کنم، به این ترتیب به نتایج ناامیدکننده و دردناکی می‌رسم که باعث می‌شود اعتماد من به ذهنم بیش از پیش کم شود.

وقتی حرمت نفس بالایی دارم

کمتر در سختی‌ها کنار می‌کشم و بیشتر تلاش می‌کنم، به این ترتیب احتمال اینکه پیروز شوم بیشتر خواهد بود و این موفقیت عزت نفس مرا بیشتر خواهد کرد.

بالعکس وقتی حرمت نفس کمتری دارم

در مشکلات زود کنار کشیده خودم را می‌بازم، وقتی آن طور که باید تلاش نمی‌کنم احتمال اینکه شکست بخورم بیشتر می‌شود و نهایتاً این شکست عزت نفس مرا تخریب می‌کند.

اگر من به خودم احترام بگذارم

فضایی ایجاد می‌کنم که دیگران نیز به من احترام بگذارند و وقتی دیگران با احترام با من برخورد کنند حرمت نفس من بالاتر می‌رود.

در حالی که اگر من فاقد عزت نفس باشم

و در نتیجه پذیرای بی‌احترامی، بدرفتاری و سوءاستفاده دیگران باشم ناخودآگاه این پیام را به دیگران انتقال می‌دهم که دیگران اجازه دارند که متناسب با احترامی که برای خودم قائل هستم با من رفتار کنند. و نهایتاً اتفاقی که می‌افتد این است که عزت نفس من حتی از قبل هم بدتر خواهد شد.

ارزش حرمت نفس نه صرفاً از این جهت است که به ما احساس بهتری می‌بخشد بلکه به این دلیل است که به ما امکان می‌دهد زندگی بهتری داشته باشیم و به چالش‌ها و فرصت‌های زندگی پاسخ مناسب‌­­تری بدهیم.

بازگشت به بالا

چگونه با انتخاب‌های هر روزه عزت نفس خود را کاهش یا افزایش می دهیم؟

ما انسان‌ها در مورد میزان آگاهی و ارزش خود می‌اندیشیم. سؤالاتی از این دست که آیا من به ذهن خود اعتماد دارم؟ آیا من صلاحیت اندیشیدن دارم؟ آیا من کافی هستم؟ آیا من شخص خوبی هستم؟ آیا بین آنچه ایده‌آل من است با آنچه هستم یکپارچگی هست؟ آیا من شایسته احترام، موفقیت و خوشبختی هستم؟ ما دوست داریم که از قدرت فکر برای تسلط برای شرایط محیطی استفاده کرده و برای پیشرفت بهره ببریم. وقتی صحبت از قوه فکر و صحبت از کنترل شرایط می‌رسد، به قدرت انتخاب و به پذیرفتن مسئولیت پیامدهای انتخاب می‌رسیم. مسئله اصلی درست از همین جا آغاز می‌شود.

چالش اصلی این است که اگر چه اندیشیدن برای داشتن زندگی موفقیت‌آمیز ضروری است اما ما این‌طور برنامه‌ریزی نشده‌ایم که به طور خودکار بیندیشیم، بلکه انتخاب آن به دست ماست.

ذهن ما مثل قلب که خودکار خون پمپاژ می‌کند دانش پمپاژ نمی‌کند.

ذهن ما خودکار ما را به سمت منطقی رفتار کردن و درست فهمیدن و بهترین را انجام دادن راهنمایی نمی‌کند حتی اگر آن درک و فهم به وضوح به نفع ما باشد. این‌طور نیست که چون در یک موقعیت بی‌فکری ممکن است به ضرر ما تمام شود ذهن خودکار شروع به فکر کردن کند.

ما چنان موجودات عجیبی هستیم که حتی می‌توانیم مسئولیت روشن یا خاموش کردن هوشیاری خود را به عهده بگیریم. به ما قدرت انتخاب داده شده که بتوانیم در جستجوی آگاهی باشیم و یا چون حقیقت ممکن است تلخ باشد از مواجهه با آن فرار کرده و چشمانمان را به روی آن ببندیم (چراغ آگاهی ذهنمان را خاموش کنیم).

قدرت انتخاب بین اندیشیدن یا نیندیشیدن، ریشه آزادی ما و ریشه مسئولیت‌پذیری ماست.

ما چنان موجودات عجیبی هستیم که می‌توانیم مشخص کنیم چه ارزش‌هایی هستند که ارزش دنبال کردن را دارند و بعد دقیقاً عکس آن را دنبال کنیم. ما می‌توانیم تصمیم بگیریم که یک مجموعه رفتار اخلاقی، عقلانی و خردمندانه است و سپس خرد خود را خاموش کرده و کار دیگری انجام دهیم. ما می‌توانیم رفتارهای خود را ارزیابی کرده و سازگاری آن را با دانش، باورها و ایده‌آل‌های خوب ارزیابی کنیم و یا اینکه از پرسش‌ها حذر کرده از درک آن فرار کنیم.

فیلم آموزشی افزایش عزت نفس

♦ تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس

♦  نقش آن در عشق و روابط عاطفی زن و مرد

♦ آشنایی با نقش عزت نفس در پیشرفت شغلی و ثروت

♦ تمرینات عملی برای افزایش عزت نفس

دانلود فیلم آموزشی افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس

قدرت انتخاب درست در زندگی

تصمیمی که می‌گیریم که هشیاری را در زندگی خود به صورت عملیاتی وارد کنیم بسیاری از جنبه‌های زندگی ما و از جمله عزت نفس را افزایش می دهد.

به عنوان مثال به گزینه‌های زیر بنگرید و اثر انتخاب هر یک را در زندگی در نظر بگیرید:

تمرکز کردن به جای تمرکز نکردن

اندیشیدن در مقابل نیندیشیدن

آگاهی در مقابل ناآگاهی

شفافیت در مقابل ابهام

احترام به واقعیت در مقابل انکار واقعیت

احترام به حقایق در مقابل بی‌اعتنایی به حقایق

احترام به صداقت در مقابل رد کردن صداقت

ایستادگی در تلاش برای فهمیدن در مقابل کناره‌گیری از تلاش

تعهد به عمل کردن بر اساس عمیق‌ترین باورها در مقابل عدم تعهد و در نتیجه تعارض در رفتار

صداقت در مقابل دروغ‌گویی

روبرو شدن با خود در مقابل انکار خود

پذیرای دانش جدید بودن در مقابل ذهن بسته داشتن

دغدغه‌ی یکسو و یک‌جهت بودن در مقابل بی‌اعتنای به تضادها و تعارضات

منطق و عقلانیت در مقابل بی عقلی و بی‌منطقی

پایبندی به مسئولیت آگاه بودن در مقابل پشت کردن به مسئولیت‌پذیری

این قابل انکار نیست که:

میزان حس شایستگی که در مقابله با چالش‌های زندگی در خود می‌بینیم و میزان حس خوبی و ارزشمندی که در درون حس می‌کنیم به انتخاب‌های ما در زندگی بین گزینه‌هایی که در بالا لیست شده مربوط می‌شود.

وقتی الگوهای رفتاری انتخاب می‌کنیم که نهایتاً توانایی عملکرد موثر را از ما می‌گیرد و موجب نابودی ما می‌شود طبیعی است که حس ارزشمندی و صلاحیت و کارامدی خود را تخریب کرده‌ایم. بنابراین احراز و افزایش عزت نفس راه‌حلی فراتر از بوسیدن هر روز خود در آینه و یا روش‌هایی از این دست دارد. بلکه

افزایش آن وابسته به انتخاب‌های هر روزه‌ی ما در زندگی و اصلاح الگوهای رفتاری ماست.

نتیجه گیری

سطح اعتمادبه‌نفس ما یک بار و برای همیشه تماماً در کودکی تعیین نمی‌شود. بلکه همان طور که ما بزرگ‌تر می‌شویم می‌تواند رشد کرده یا بالعکس خراب شود. مردمی هستند که عزت نفس آن‌ها در سن ده سالگی بیشتر از سن شصت سالگی است و بالعکس. عزت نفس می‌تواند کم و یا زیاد شود و در طول زندگی مرتب بالاتر رود.

زمانی که در زندگی تمایل ندارید آنچه را باید ببینید، ببینید؛ آنچه را باید بدانید، بدانید؛

به جای آنکه آگاهی خود را زیاد کنید آن را کم کنید؛ به جای اینکه احساساتتان را ارزیابی کنید آن‌ها را انکار کنید؛

به جای آنکه حقیقت را بیان کنید سکوت کنید؛ زمانی که باید عمیق‌ترین نیازهای خود را ابراز کنید و برای عمیق‌ترین خواسته‌های خود ایستادگی کنید اما نمی‌کنید؛

در این زمان‌هاست که شما بر عزت نفس خود زخم می‌زنید و آن را کم می‌کنید.

هر زمانی که باید دست به عمل بزنیم، باید با یک چالش روبرو شویم، باید یک تصمیم اخلاقی بگیریم، بسته به پاسخی که به آن می‌دهیم و فرایند فکری-روانی که پشت آن است، احساس خوب یا بد درونمان را تقویت می‌کنیم. اگر ما بر خلاف ضرورت آشکاری که وجود دارد از تصمیم‌گیری و اقدام کردن فرار کنیم احساسی که نسبت به خود داریم را تحت تأثیر قرار می‌دهیم.

نیاز ما به عزت نفس نیاز ما به این اطمینان خاطر در رابطه با خودمان است که به گونه ای متناسب با زندگی و سلامتمان رفتار می‌کنیم.

نویسنده: مرضیه فاطمی
منبع: برگرفته از کتاب Six Pillars of Self Esteem
نوشته‌ی ناتانیل براندن
بازگشت به بالا