هوش مشترک اینشتین، استیو جابز و گاندی

بزرگترین افراد موفق دنیا در عرصه های علم، ثروت و سیاست از چه هوشی بهره مند بودند؟

دانا زوهر در کتاب خود با عنوان سرمایه معنوی، ثروتی که می توان با آن زیست  هوش جدیدی به نام هوش معنوی را معرفی میکند. به زعم او بزرگترین افراد موفق دنیا چه کسانی که به لحاظ علمی موفق بودند مثل ایشنتین و نیوتن چه کسانی که به لحاظ در کسب و کار و تولید ثروت موفق بودند مثل استیو جابز، بیل گیتس و ریچارد برانسون و چه افرادی که به لحاظ رهبری سیاسی موفق بودند مثل گاندی و مارتین لوتر کینگ جملگی از یک هوش مشترک برخوردار بودند. هوشی که زیربنای دو هوش متداول و معروف هوش ریاضی (IQ) و هوش هیجانی (EQ) است و هوش معنوی (SQ) نام دارد.

به عقیده ی این فیلسوف و فیزیکدان افرادی که هوش معنوی بالایی دارند همان کسانی هسند که میتونند بیشترین تاثیر را بر انسانهای هم عصر خود بگذارند و آنها را رهبری کنند. آنها توان دارند که حتی یک فرهنگ را تغییر بدهند و فرهنگی جدید بسازند. آنها همان کسانی هسنتند که یک سازمان، یک کشور و حتی کل دنیا را تغییر داده و بر آن تاثیر میگذارند.

هوش مشترک اینشتین، استیو جابز، گاندی

و بسیاری از بزرگان دنیای علم، ثروت و سیاست هوش معنوی بوده است

مقدمه دکتر رنانی بر کتاب سرمایه معنوی را می توانید از اینجا مطالعه نمایید:  سرمایه معنوی، ثروتی برای بهتر زیستن

نقطه شروع حرکت به سمت پیشرفت و موفقیت کدام است؟

دانا زوهر معتقد است شروع هر حرکت مثبتی به سمت رشد، پیشرفت و تعالی نیازمند شروع از یک نقطه ی صحیح است و آن نقطه ی صحیح ارتقای انگیزه هاست. نقطه ی آغازین هر رشد و تحولی، تغییر در انگیزه هاست و این تغییر توان آن را دارد که یک فرد، یک گروه، یک سازمان، یک فرهنگ، یک ملت  و کل جهان را تغییر دهد.

این دانشمند بزرگ بر این مبنا انگیزه های بشر را در ۱۶ انگیزه بین -۸ تا +۸ دسته بندی کرده و معتقد است که هر چه انگیزه های محرک یک فرد در سطح بالاتری باشد رشد و تعالی او بیشتر است. سپس او دوازده اصل تغییر را تحت عنوان دوازده مولفه هوش معنوی معرفی میکند و به افراد این نوید را میدهد که با شناسایی انگیزه های خود و با تقویت مولفه ی متناسب با آن میتوانند هوش معنوی و در نتیجه انگیزه های خود را ارتقا دهند. و در نتیجه با تقویت هوش معنوی و ارتقای انگیزه فرد میتواند خود را به شخصی توانمندتر، موفق تر، موثرتر و مفید تر برای جامعه تبدیل کند.

نقطه شروع پیشرفت و تعالی، ارتقای انگیزه های محرک ماست. 

تفاوت انسانهایی که جهان را جای بهتری برای زیستن کردند با دیگران در چیست؟

دانا زوهر انسانها را بر اساس انگیزه هایشان تقسیم بندی میکند، میزان رشد، تعالی و پیشرفت هر انسانی تابع درجه ی انگیزه های اوست. کسانی که از انگیزه های متعالیتر برخورداند فرصت این را به خود میدهند که انسانهای بزرگتر و رشد یافته تری شوند و حتی در جایگاه رهبری و ایجاد تغییر در جامعه قرار گیرند.  رهبران بزرگی چون گاندی و مارتین لوتر کینگ و انسانهای مولدی چون استیوجابز از این دسته بودند. کسانی که توانستند دنیا را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کنند.

دانا زوهر  تفاوت بنیادی بین انسانهای  توانمندی همچون هیتلر که دنیا را برای عده ی زیادی جهنم کردند با افراد موفق و مفیدی همچون مادر ترزا، گاندی، مارتین لوتر کینگ که دنیا را جای بهتری برای زیستن کردند را در انگیزه های محرک این دو میداند. انگیزه ی محرک افرادی چون مادرترزا خدمتگزاری است در حالی که انگیزه محرک هیتلر طمع برای تسخیر دنیا و نیز شرم و احساس گناه بوده است. بله تعجب نکنید شرم و احساس گناه. به زعم او بسیاری از جنایتکاران کسانی هستند که خود را نقطه ننگی در زمین و در بین بشریت میدانند. اینگونه افراد در وجود خود شرم و احساس گناهی را تجربه میکنند که باعث میشود بخواهند خود و دنیا را نابود کنند!

چگونه فرد یا فرهنگی که درگیر انگیزه های سطح پایین است از پیشرفت باز می ماند؟  

وقتی درگیر انگیزه های سطح پایین هستیم، فرصت تعالی را از خود میگیریم. مادامی که ذهن ما درگیر سوالهای بزرگی است که بی پاسخ مانده است، درگیر اینکه این هستی و این زندگی برای چیست، هدف از خلقت ما چیست و رسالت ما در این زندگی چیست، از انگیزه‌ی کافی برای هیچ تلاشی برخوردار نخواهیم بود. مادامی که پاسخی برای این پرسشها نمی یابیم، و ذهن خود را با مشغول شدن در روزمرگی فریب می دهیم، انگیزه ی کافی برای تلاش نداریم.

مادامی که وجود ما درگیر انگیزه ی منفی ترس  است، ترس از فقر، ترس از شکست، ترس از انتقاد، ترس از اشتباه … به رشد و پیشرفت حقیقی دست نخواهیم یافت. مادامی که وجود ما درگیر طمع است، طمع برای ثروت و پیشرفت بیشتر حتی به قیمت ضایع کردن حقوق دیگران، نابود کردن افراد و حتی فریب خود ، هیچ  رشد و تعالی واقعی نه برای خود ما، نه سازمان و نه جامعه ما وجود نخواهد داشت. مادامی که درگیر انگیزه های خودبینی، کنترل و اعمال قدرت بر انسانها هستیم  هر کار گروهی را تخریب میکنیم.

میخواهم کتاب سرمایه معنوی، ثروتی که میتوان با آن زیست را تهیه کنم. برای مشاهده کتاب کلیک نمایید: سرمایه معنوی

چگونه فرد یا فرهنگ با هوش معنوی پایین از پیشرفت باز می ماند؟ 

مادامی که از مستقل بودن و مستقل اندیشیدن میترسیم و ترجیح میدهیم راه دیگران را در پیش بگیریم خلاقیت را در خود خفه میکنیم. مادامی که به اصول و چارچوبهای از پیش تعیین شده ی یک فرهنگ غلط و به تصمیمات، افکار و اندیشه های غلط گذشته ی خود می چسبیم راه را به روی درهای جدید می بندیم. مادامی که فرصت سیال بودن، فرصت انعطاف پذیری، خودانگیختگی و  استقلال رای را از خود می گیرم شانس روبرو شدن با فرصتهای تازه را از خود میگیریم.

مادامی که  عقاید و افکار خود، خانواده و فرهنگ خود را برتر میدانیم و از روبرو شدن با هر کسی که متفاوت با ماست می ترسیم و راه را برای پذیرش اندیشه های تازه می بندیم. مادامی که به دنبال اثبات برتری خود هستیم، از کار کردن با کسانی که از ما برتر، موفق تر و یا صرفا متفاوتند می ترسیم. به این ترتیب راه را برای گسترس جمود، بسته اندیشی و در جا زدن باز میکنیم. و فرصت یادگیری و فرصت رشد و تغییر را از خود میگیریم.

و اینجاست که هوش معنوی (SQ) و دوازده اصل تغییر به میدان می آید.

چرا هوش ریاضی (IQ) و هوش هیجانی (EQ) کافی نیست؟

ما مرتب از هوش ریاضی (IQ) و هوش هیجانی (EQ) شنیده ایم، از نقش آنها در پیشرفت افراد و تلاشهایی که برای توسعه و تقویت این هوش ها انجام شده آگاهیم. اما از هوش معنوی، حلقه ی مفقوده ای که پایه و اساس دو هوش دیگر است کمتر شنیده ایم. ما فراموش کرده ایم که وقتی هوش عقلایی و هوش هیجانی بالا در خدمت هوش معنوی پایین قرار میگیرد مضراتش برای فرد، سازمان، فرهنگ و جامعه به مراتب بدتر از کم هوشی است.

وقتی مولفه های هوش هیجانی بالا مثل شجاعت، ارتباطات موثر، ریسک پذیری ومولفه های IQ بالا در خدمت گروهی که از هوش معنوی به شدت پایینی برخوردارند قرار میگیرد موجب میشود که آنها به قیمت قربانی کردن یک اجتماع به موفقیت و کسب سود دست بزنند، شرکتهایی تاسیس میشوند که در کارگروهی، در هدفگذاری، در فریب دولت، قانون و مردم موفق اند و نهایتا دست به کلاهبرداری، دزدی اموال عمومی و انواع دیگری از جرم و جنایت میزنند. مردم را بازیچه میکنند، و پول جارو میکنند.

وقتی چندین متخصص با IQ بالا اما SQ پایین کنار هم جمع میشوند شرکتی تاسیس میکنند که هر چند موفق اما ناپایدار است، کم کم بذر اختلاف پاشیده میشود، کم کم منافع فردی بر منافع جمعی غلبه میکند، کم کم منافع کوتاه مدت بر مصالح درازمدت غلبه میکند و آن شرکت را رو به نابودی میبرد. وقتی یک متخصص با IQ بالا از کار کردن با باهوش تر از خودش میترسد، از اشتراک منافع میترسد،  راه خودش را برای کار گروهی و برای پیشرفت و تعالی خودش می بندد و خودش را به موفقیتهای کوچک فردی دلخوش میکند. از این روست که هوش معنوی زیر بنای دو هوش دیگر است.

چطور هوش معنوی خود را افزایش دهیم؟

دانا زوهر در کتاب سرمایه معنوی، ثروتی که می توان با آن زیست چند شیوه برای تقویت هوش معنوی مطرح کرده است. یکی از این شیوه ها استفاده از جدول انگیزه های ذکر شده در کتاب و کار کردن روی خود است. به این ترتیب که ابتدا جایگاه خود را در جدول انگیزه ها مشخص می کنیم. سپس مولفه ی هوش معنوی مرتبط با آن را پیدا کنیم. پس از آن مثل پله های نردبان یکی یکی با تقویت مولفه های مرتبط  در جدول انگیزه ها صعود کرده و هوش معنوی خود را تقویت میکنیم.

یکی دیگر از موثرترین روشهایی که دانا زوهر برای افزایش هوش معنوی توصیه می کند شرکت در گروههای دیالوگ است. دیالوگ شکل خاصی از گفتگو است که قواعد و دینامیک خاص خود را دارد. و جالب این است که دیالوگ در بطن خود مولفه های هوش معنوی از جمله خودآگاهی، خودانگیختگی، فروتنی، کل نگری، توانایی تغییر چارچوب ذهنی و استقبال از تفاوتها را در فرد پروش می دهد.

کارگاه های دیالوگ راهی برای افزایش هوش معنوی 

گروههای دیالوگ که ابتدا با سرمایه گذاری شرکت های اقتصادی بزرگ و در قالب پروژه های تحقیقاتی دانشمندان آغاز شد هم اکنون در دنیا کاربردی شده است. گروههای دیالوگ نه تنها برای خودشناسی و تقویت مهارتهای گفتگو بلکه حتی در سازمانها و کمپانی های بزرگ و در حال ورشکستگی هم برای حل مشکلات به کار می رود.

خوشبختانه در ایران هم کارگاههای دیالوگ برگزار می شود. من خودم در این کارگاهها شرکت کرده و تغییر را به عینه احساس کرده ام. ماهیت این کارگاهها به نحوی است که در فرد تغییر ایجاد میکند. بنابراین بیش از آنکه آموزش باشد پرورش است. من هم چنین دوره های آموزشی برگزاری کارگاهها را طی کرده و به همراه تیم آموزش دیده در یک پنجره این کارگاهها را برگزار می کنیم.

هم چنین اگر علاقه مند باشید می توانید فیلم مهارت گفتگوی هم افزا را ببینید تا با رازهای گفتگوی هم افزا بیشتر آشنا شوید: دانلود فیلم مهارت گفتگو

لطفا به مقاله ما امتیاز دهید و نظرات خود را برای ما در قسمت دیدگاهها بنویسید. نظرات شما برای ما ارزشمند است.

نویسنده: مرضیه فاطمی

مترجم کتاب سرمایه معنوی، ثروتی که می توان با آن زیست